Wybór odpowiednich garnków to nie tylko kwestia estetyki czy funkcjonalności, ale przede wszystkim zdrowia. W artykule przyjrzymy się różnym materiałom używanym do produkcji garnków, ich zaletom i wadom i pomożemy Ci wybrać najzdrowsze naczynia kuchenne do gotowania.
Dlaczego materiał garnka ma znaczenie dla zdrowia?
Badania „Assessing Leaching of Potentially Hazardous Elements from Cookware during Cooking: A Serious Public Health Concern” opublikowane w czasopiśmie Toxics (2023) wykazały, że materiały używane do produkcji garnków mogą uwalniać toksyczne metale do żywności podczas gotowania, dlatego materiał, z którego wykonane są garnki, ma kluczowe znaczenie dla jakości przyrządzanych potraw i Twojego zdrowia. Różne metale i powłoki mogą wchodzić w reakcje z żywnością, szczególnie z kwaśnymi składnikami, takimi jak pomidory czy cytrusy.
Wskazówka! Porcelana to bezpieczny wybór do kontaktu z żywnością – nie reaguje z potrawami, nie uwalnia metali ciężkich i jest łatwa w utrzymaniu czystości.
Warto wiedzieć, że podczas podgrzewania produkty (szczególnie świeże warzywa) tracą część składników odżywczych. Garnki, których używasz do codziennego gotowania, mogą powodować większą lub mniejszą utratę tych składników, zależnie od materiału, z którego są wykonane.
Dlatego tak ważne jest, żeby dokonać świadomego wyboru i zdecydować się na garnki, które nie tylko ułatwią gotowanie, ale które nie będą też negatywnie wpływać na zdrowie. Przyjrzyjmy się więc najpopularniejszym materiałom używanym do produkcji garnków i oceńmy ich wpływ na zdrowie.
Przegląd najpopularniejszych materiałów garnków
Garnki aluminiowe – lekkie, ale czy najlepsze garnki dla zdrowia?
Czy wiesz, że Twój ulubiony garnek może szkodzić zdrowiu? Szczególnie jeśli gotujesz w aluminiowych naczyniach, które są niezwykle popularne ze względu na swoją lekkość i doskonałe właściwości przewodzenia ciepła. Są również stosunkowo niedrogie, dlatego też atrakcyjne dla wielu konsumentów. Jednak czy aluminium to odpowiedni materiał na naczynia do gotowania?
Wyżej przytoczone badanie pokazuje, że to właśnie garnki aluminiowe – zarówno te zwykłe, jak i anodowane – mogą być jednym z głównych źródeł metali ciężkich w naszej diecie. Wystarczy ugotować kwaśną potrawę, na przykład z pomidorami, cytryną czy octem, by do jedzenia przeniknęły znaczne ilości aluminium (nawet do 2144 mg/L!), ołowiu czy niklu. To wyraźny sygnał, że to, w czym gotujemy, naprawdę ma znaczenie dla naszego zdrowia.
Przeczytaj też: Kompletny zestaw garnków dla dużej rodziny. Jak zmieścić go w małej kuchni
Garnki teflonowe – wygodne, ale czy bezpieczne garnki?
Garnki z powłoką teflonową znane z nieprzywierającej powłoki, są niezwykle wygodne w użyciu i łatwe w czyszczeniu. Można gotować w nich potrawy z minimalną ilością tłuszczu i dzięki temu jeść zdrowiej i mniej kalorycznie. Co ważne, teflon nie reaguje z kwaśnymi produktami – w teflonowych garnkach można bezpiecznie przyrządzać sosy pomidorowe i inne kwaśne dania. Naczynia do kuchni wykonane z teflonu budzą jednak pewne wątpliwości. Czy na pewno są bezpieczne dla zdrowia?
Głównym problemem związanym z naczyniami teflonowymi jest trwałość ich powłoki. Teflon (politetrafluoroetylen, PTFE) to syntetyczny materiał, który z czasem się niszczy. Gdy powierzchnia teflonowa jest porysowana lub uszkodzona, może zacząć się łuszczyć. Mikrocząsteczki teflonu przedostają się wtedy do przygotowywanej żywności. I to one mogą negatywnie wpływać na zdrowie. Choć większość producentów nie używa już szkodliwego PFOA (kwas perfluorooktanowy) do produkcji powłok nieprzywierających, wciąż warto pozbyć się porysowanych naczyń teflonowych i wymienić je na nowe.
Jak bezpiecznie korzystać z garnków teflonowych?
- do mieszania używaj wyłącznie drewnianych lub silikonowych przyborów kuchennych
- unikaj przegrzewania naczyń teflonowych
- regularnie sprawdzaj stan powłoki
- wymień garnek, gdy powłoka zaczyna się łuszczyć lub jest wyraźnie porysowana
Warto pamiętać, że żywotność powłoki teflonowej jest ograniczona – nawet przy najlepszej pielęgnacji z czasem traci ona swoje właściwości nieprzywierające i może wymagać wymiany.
Garnki żeliwne – prawdziwe garnki żeliwne są zdrowe?
Garnki żeliwne mają długą tradycję w kuchni i są cenione za swoją trwałość i wygląd. Dzięki grubym ściankom zapewniają równomierne rozprowadzanie ciepła. Nagrzewają się wolniej niż np. garnki aluminiowe czy stalowe, ale utrzymują stabilną temperaturę i eliminują lokalne przegrzania. Ponadto , dobrze przyprawione (nasmarowane olejem i wypalone w piekarniku) naczynia żeliwne zyskują naturalną powłokę zapobiegającą przywieraniu. Garnki żeliwne ze względu na swoje właściwości nadają się do przygotowania duszonych mięs, gulaszy, steków (grube dno utrzymuje ciepło nawet po włożeniu zimnego mięsa do garnka), a także pieczywa. Można używać ich na kuchence, ale również i w piekarniku.
Garnki żeliwne mają też wady. Są ciężkie, co może być problemem dla niektórych użytkowników. Wymagają odpowiedniej konserwacji – muszą być dobrze przyprawione, czyli pokryte warstwą oleju lnianego i wypalone w piekarniku. Nie powinny być też myte detergentami. Do mieszania potraw w garnkach żeliwnych nie powinno używać się metalowych przyborów. Żeliwo należy do materiałów droższych niż aluminium czy też szkło. Jest kruche i podatne na korozję.
Garnki szklane – czy gotowanie w szklanych naczyniach jest zdrowe?
Garnki szklane ceni się za neutralność – nie wchodzą w reakcje z żywnością i nie uwalniają szkodliwych substancji podczas gotowania. Dodatkowo, dzięki temu, że są przezroczyste, możesz obserwować potrawy podczas gotowania, co dla jednych jest plusem, a dla drugich minusem.
Jednak garnki szklane mają też swoje ograniczenia. Są kruche, podatne na uszkodzenia mechaniczne i mogą pęknąć przy nagłych zmianach temperatury. Ponadto szkło o słabo przewodzi ciepło, co może prowadzić do nierównomiernego gotowania potraw. Garnki szklane nie są odpowiednie do smażenia głębokiego, bo trudno utrzymać w nich stałą temperaturę oleju. Problemem może być również gotowanie na kuchence indukcyjnej – nadają się na nią tylko specjalne garnki szklane z dnem ze stali nierdzewnej.
Garnki ceramiczne – czy garnki ceramiczne są dobre?
Garnki ceramiczne są często reklamowane jako naturalna i zdrowa alternatywa dla tradycyjnych naczyń kuchennych. Są estetyczne i nie zawierają szkodliwych substancji chemicznych, takich jak PFAS czy PFOA, które można znaleźć w niektórych (głównie tańszych) nieprzywierających powłokach. Ich powłoka nie wchodzi w reakcje z kwasami ani solą, dzięki czemu potrawy zachowują swój naturalny smak i aromat. Dzięki równomiernemu rozprowadzaniu ciepła i zdolności do utrzymywania temperatury garnki ceramiczne ograniczają konieczność użycia tłuszczu. Wspierają tym samym zdrowotne gotowanie. Gładka powierzchnia naczyń ceramicznych zapobiega przywieraniu potraw, co ułatwia czyszczenie po skończonym gotowaniu. Oczywiście garnki ceramiczne występują w różnych przedziałach cenowych i nie wszystkie charakteryzują się tak dobrymi właściwościami. Najlepsze są naczynia z wyższej półki cenowej wykonane w całości z ceramiki. Tańsze odpowiedniki pokryte jedynie powłoką ceramiczną niekoniecznie cechują się tak dobrymi parametrami.
Garnki ceramiczne wykonane z wysokiej jakości materiałów mają szereg zalet, ale też i pewne wady, na które warto zwrócić uwagę, wybierając naczynia do swojej kuchni. Ceramika jest wrażliwa na nagłe zmiany temperatury. Jeśli przełożysz rozgrzany garnek z piekarnika do zimnej wody, naczynie może popękać. Garnki ceramiczne są cięższe od tych ze stali nierdzewnej, aluminium lub szkła i słabo przewodzą ciepło, co przekłada się na dłuższe gotowanie potraw. Mogą też łatwo się zniszczyć po upadku z wysokości.
Garnki ze stali nierdzewnej – czy stal 18/10 jest zdrowa?
Garnki ze stali nierdzewnej są powszechnie uważane za jedne z najbezpieczniejszych i najbardziej funkcjonalnych naczyń kuchennych. Są trwałe, odporne na rdzę i korozję, a także nie wchodzą w reakcje z żywnością. Stal nierdzewna jest materiałem nieaktywnym, co oznacza, że nie wprowadza toksyn do jedzenia nawet podczas gotowania w wysokich temperaturach lub z kwaśnymi potrawami.
Sprawdź też! Do zdrowych garnków dodaj zestawy talerzy z porcelany NBC:
Garnki ze stali nierdzewnej są również wszechstronne – są idealne do gotowania różnorodnych potraw na kuchence, takich jak makaron, ryż, zupy i dania z woka. Są wysoce trwałe, odporne na zarysowania i nie zmieniają smaku potraw, o ile nie gotujesz kwaśnych składników przez długi czas.
Warto również zauważyć, że czysta stal nierdzewna nie rozprowadza ciepła równomiernie sama w sobie, dlatego warto wybrać garnki z rdzeniem aluminiowym dla lepszego przewodnictwa ciepła. Nie ma się czego obawiać – w tym przypadku aluminium nie ma kontaktu z jedzeniem.
Jakie garnki są najzdrowsze do gotowania?
1. Garnki ze stali nierdzewnej – są trwałe, bezpieczne i nie wchodzą w reakcje z żywnością. Są idealnym wyborem dla większości zastosowań kulinarnych. Pasują do każdej kuchni, a szeroki wybór produktów ze stali nierdzewnej pozwala dopasować je do swoich potrzeb.
2. Garnki z czystej ceramiki – są bezpieczne i nie uwalniają szkodliwych substancji, ale należy unikać garnków z powłoką ceramiczną, która może zawierać szkodliwe nanocząsteczki.
3. Garnki szklane – są neutralne i nie wpływają na smak potraw, ale są kruche i słabo przewodzą ciepło.
4. Garnki żeliwne – długo utrzymują ciepło i doskonale nadają się do duszenia mięs, ale wymagają odpowiedniej konserwacji i mogą reagować z kwaśnymi potrawami.
Natomiast garnki, których lepiej unikać to:
1. Garnki aluminiowe – aluminium może przenikać do jedzenia, szczególnie podczas gotowania kwaśnych potraw.
2. Garnki teflonowe – przy wysokich temperaturach mogą uwalniać toksyczne opary (w warunkach domowego gotowania raczej się to nie dzieje), a powłoka teflonowa może się łuszczyć i przedostawać do jedzenia.
Dlaczego warto wybrać garnki ze stali nierdzewnej?
Garnki ze stali nierdzewnej są idealnym wyborem dla świadomych konsumentów ceniących sobie komfort gotowania i dbających o swoje zdrowie. Często uznawane za złoty środek podczas wybierania naczyń kuchennych. Przede wszystkim garnki ze stali nierdzewnej są niezwykle trwałe i odporne na korozję. Mogą służyć przez wiele lat bez utraty swoich właściwości, co czyni je ekonomicznym wyborem w dłuższej perspektywie.
Ponadto stal nierdzewna jest materiałem nieaktywnym, co oznacza, że nie wchodzi w reakcje z żywnością i nie uwalnia szkodliwych substancji podczas gotowania. Jest to szczególnie ważne dla osób dbających o zdrowie i jakość przygotowywanych potraw. Garnki ze stali nierdzewnej są również wszechstronne – można w nich gotować wiele różnych potraw, a także używać ich na kuchenkach gazowych, elektrycznych i indukcyjnych. Warto również zauważyć, że garnki ze stali nierdzewnej są wyborem profesjonalnych kucharzy na całym świecie. Ich trwałość, wszechstronność i bezpieczeństwo sprawiają, że są niezastąpione w profesjonalnych kuchniach.
Jeśli szukasz garnków ze stali nierdzewnej w przystępnej cenie, sprawdź naszą ofertę online. Garnki ze stali nierdzewnej w Biedronka Home występują w różnych rozmiarach i zestawach i możesz dopasować je do indywidualnych potrzeb.
Jak wybrać najlepsze garnki ze stali nierdzewnej?
Przy wyborze garnków ze stali nierdzewnej zwróć uwagę na kilka istotnych cech:
1. Grubość dna – im grubsze dno, tym lepsze rozprowadzanie ciepła. Najlepsze garnki ze stali nierdzewnej mają dno wielowarstwowe, często z rdzeniem aluminiowym lub miedzianym dla lepszego przewodnictwa ciepła.
2. Jakość stali – najlepsza stal nierdzewna do produkcji garnków to stal 18/10, która zawiera 18% chromu i 10% niklu. Jest ona odporna na korozję i trwała.
3. Solidne uchwyty – uchwyty powinny być dobrze przymocowane do garnka i odporne na wysokie temperatury. Najlepsze są uchwyty nitowane lub spawane.
4. Pokrywki – dobrze dopasowane pokrywki są ważne dla efektywnego gotowania. Powinny być wykonane z tego samego materiału co garnek lub ze szkła odpornego na wysokie temperatury.
5. Kompatybilność z różnymi źródłami ciepła – jeśli masz kuchenkę indukcyjną, upewnij się, że wybrane garnki są przeznaczone na indukcję.
Podsumowanie i rekomendacje zdrowych garnków do gotowania
Po przeanalizowaniu różnych materiałów używanych do produkcji garnków, możemy z przekonaniem stwierdzić, że garnki ze stali nierdzewnej są najzdrowszym i najbardziej wszechstronnym wyborem dla większości konsumentów.
Jeśli szukasz garnków, które nie wydzielają szkodliwych substancji i są idealne do zdrowego gotowania, garnki ze stali nierdzewnej powinny być Twoim pierwszym wyborem. Są one używane przez profesjonalnych kucharzy na całym świecie, co świadczy o ich jakości i wszechstronności. Na szczególną uwagę w naszym sklepie online zasługuje innowacyjny zestaw garnków FLORINA Astral z systemem składanych uchwytów FlipIT. To wyjątkowe rozwiązanie dla osób ceniących zarówno zdrowie, jak i funkcjonalność w kuchni. Garnki wykonane z wysokiej jakości stali nierdzewnej łączą w sobie wszystkie zalety tego materiału z przemyślaną konstrukcją oszczędzającą miejsce. Trzy pojemne naczynia (2 l, 4,3 l i 7,8 l) wyposażone w eleganckie szklane pokrywki pozwalają na przygotowanie różnorodnych potraw bez obaw o uwalnianie szkodliwych substancji.
Garnki FLORINA Astral wyróżniają się na tle konkurencji opatentowanym systemem składanych uchwytów. Po złożeniu uchwytów garnki zajmują o połowę mniej przestrzeni. To idealne rozwiązanie dla małych kuchni lub osób ceniących porządek i organizację. Wielowarstwowe dno z kapsułą aluminiową zapewnia doskonałe przewodnictwo ciepła, co przekłada się na energooszczędne gotowanie i idealne rezultaty kulinarne.
Eleganckie wykończenie z kontrastującymi detalami nadaje tym garnkom nowoczesny charakter, dzięki czemu stanowią one nie tylko praktyczny element wyposażenia kuchni, ale również jej ozdobę. FLORINA garnki to doskonały przykład tego, jak zdrowe gotowanie może iść w parze z innowacyjnością i oszczędnością miejsca.
Pamiętaj, że wybór odpowiednich garnków to inwestycja w Twoje zdrowie i jakość przygotowywanych potraw. Warto więc poświęcić czas na znalezienie najlepszych naczyń, które będą służyć Ci przez lata.
*Badania wskazujące na szkodliwość różnych materiałów:
Assessing Leaching of Potentially Hazardous Elements from Cookware during Cooking: A Serious Public Health Concern. Toxics 2023, 11, 640,
Autor: Marta Zych
